Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 Sách Cánh diều - Tiết 23, Bài 6: Trợ từ, thán từ

Nội dung tài liệu: Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 Sách Cánh diều - Tiết 23, Bài 6: Trợ từ, thán từ

1. Bài : 6 - Tiết : 23 : Trợ từ , Thán từ
2. Bài : 6 - Tiết : 23 : Trợ từ , Thán từ I/ Thế nào là trợ từ 1. Ví dụ : - Nó ăn hai bát cơm. - Nó ăn những hai bát cơm. - Nó ăn có hai bát cơm.
3. Bài : 6 - Tiết : 23 : Trợ từ , Thán từ I/ Thế nào là trợ từ 1. Ví dụ : 2. Nhận xét: - Nó ăn hai bát cơm. - Nó ăn những hai bát cơm. -> Đi kèm với từ ngữ khác để nhấn mạnh - Nó ăn có hai bát cơm. hoặc biểu thị thái độ đánh giá sự việc,sù vËt những có + hai bát cơm - Chiếc áo này đẹp ơi là đẹp -> Thường là những từ : những , có,chính, đích,ngay,là, - Nói dối là tự làm hại chính mình. - Tôi đã gọi đích danh nó ra. - Bạn không tin ngay cả tôi nữa à ! - Chính + mình - Đích + danh nó - Ngay + cả tôi nữa
4. Bài : 6 - Tiết : 23 : Trợ từ , Thán từ I/ Thế nào là trợ từ 1. Ví dụ : 2. Nhận xét: 3. Ghi nhớ 1: -Trợ từ là những từ chuyên đi kèm một từ ngữ trong câu để nhấn mạnh hoặc biểu thị thái độ đánh giá sự vật, sự việc được nói đến ở từ ngữ đó . Như các từ: những / có / đích / chính / ngay /
5. * Bài tập nhanh: ? Từ những nào trong 2 câu sau đây là trợ từ ?, vì sao? Câu 1 : Tôi nhớ mãi những kỉ niệm thời niên thiếu . Câu 2 : Tôi nhắc anh những ba bốn lần mà anh vẫn quên . Câu 1 : Tôi nhớ mãi những kỉ niệm thời niên thiếu . Lượng từ / danh từ Câu 2 : Tôi nhắc anh những ba bốn lần mà anh vẫn quên. Trợ từ ->Lưu ý: cần phân biệt trợ từ khi gặp trường hợp đồng âm khác loại như ví dụ trên.Ta phải dựa vào tác dụng của từ đó trong câu: +Nó đi với từ ,ngữ nào? +Có nhấn mạnh,hoặc biểu thị thái độ đánh giá sự việc,sự vậtcủa người nói không?
6. Bài : 6 - Tiết : 23 : Trợ từ , Thán từ I/ Thế nào là trợ từ II/ Thế nào là thán từ 1. Ví dụ: a/ “ Này ! Ông giáo ạ ! Cái giống nó cũng khôn ! Nó cứ làm in như nó trách tôi ; nó kêu ư ử , nhìn tôi như muốn bảo tôi rằng: “A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão xử với tôi như thế này à?”. (Trích: “Lão Hạc”- Nam Cao) b/ -Này bảo bác ấy có trốn đi đâu thì trốn.Chứ nằm đấy,chốc nữa họ vào thúc sưu không có thì khổ - Vâng, cháu cũng đã nghĩ như cụ.Nhưng để cháo nguội,cháu cho nhà cháu ăn lấy vài húp cái đã . (Trích:“Tắt đèn”- Ngô Tất Tố) 2. Nhận xét: “A! -> Bộc lộ tình cảm,cảm xúc “Này!,vâng!” -> dùng gọi đáp
7. Bài : 6 - Tiết : 23 : Trợ từ , Thán từ I/ Thế nào là trợ từ II/ Thế nào là thán từ 1. Ví dụ: 2.Nhận xét: a/ “ Này ! Ông giáo ạ ! “A! Lão già tệ lắm! “A!-> Bộc lộ tình cảm,cảm xúc b/-Vâng, cháu cũng đã nghĩ như cụ “Này!,vâng!”-> dùng gọi đáp - Con ơi! -Này! - Dạ! - Cho tớ mượn áo với nhé! -> Các từ ấy ? Dựa vào những ví dụ trên hãynhận AA. Thường đứng ở đầu câu. xét về cách dùng các từ: B. Không thể làm thành một câu độc lập. này,a,vâng,này, ơi,dạ bằng cách CC.Nó đứng tách ra thành một câu đặc lựa chọn những câu trả lời đúng: biệt. A. Thường đứng ở đầu câu. DD. có thể cùng những từ khác làm thành B. Không thể làm thành một câu độc một câu. lập. Đúng rồi ! C. Đứng tách ra thành một câu đặc biệt. D. Có thể cùng những từ khác làm thành một câu.
8. Bài : 6 - Tiết : 23 : Trợ từ , Thán từ I/ Thế nào là trợ từ II/ Thế nào là thán từ 1. Ví dụ : 2. Nhận xét : 3. Ghi nhớ : * Thán từ là những từ dùng để bộc lộ tình cảm , cảm xúc của người nói hoặc dùng để gọi đáp.Thán từ thường đứng ở đầu, có khi nó được tách ra thành một câu đặc biệt. * Thán từ gồm hai loại chính: - Thán từ bộc lộ tình cảm, cảm xúc: a , ái ,ơ , ôi , ô hay , than ôi , trời ơi - Thán từ gọi đáp: này, ơi ,vâng ,dạ ,ừ
9. * Bài tập nhanh: ? Trong tình huống giao tiếp hàng ngày các em đã sử dụng thán từ như thế nào để đạt hiệu quả, ví dụ? ? Tìm những câu ca dao, câu thơ,đoạn văn đã học có sử dụng thán từ? Bà ơi! Em bé reo lên,cho cháu đi với! Cháu biết rằng diêm tắt thì bà cũng biến đi mất như lò sưởi,ngỗng quay và cây thông No-en ban nãy,nhưng xin bà đừng bỏ cháu ở nơi này;trước kia khi bà chua về với trượng đế chí nhân,bà cháu ta đã từng sung sướng biết bao ! (Cô bé bán diêm - An -Đéc –xen)
10. Bài : 6 - Tiết : 23 : Trợ từ , Thán từ Bài tập nhanh: ? So sánh sự khác nhau giữa trợ từ và thán từ? *Thán từ *Trợ từ: - Có thể được tách ra thành một câu đặc -Không tách riêng ra thành một câu biệt. mà luôn phải đi kèm với từ,ngữ khác. - Thán từ bộc lộ tình cảm, cảm xúc: a , -Nhấn mạnh hoặc biểu thị thái độ đánh ái ,ơ , ôi , ô hay , than ôi , trời ơi giá sự vật,sự việc. - Thán từ gọi đáp: này, ơi ,vâng ,dạ ,ừ -> Những điểm cần lưu ý khi làm bài tập.
11. Bài : 6 - Tiết : 23 : Trợ từ , Thán từ III/ Luyện tập 2. Bài tập 2/ (70 -71) ? Giải thích nghĩa của các trợ từ có màu trong những câu sau: -> ? Tác dụng của các trợ từ trong đoạn văn sau a, Nhưng đời nào tình thương yêu và lòng kính mến mẹ tôi lại bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đến Mặc dầu non một năm ròng mẹ tôi không gửi cho tôi lấy một lá thư,nhắn người thăm tôi lấy một lờivà gửi cho tôi lấy một đồng quà. (Trích “Những ngày thơ ấu”- Nguyên Hồng) -> Lấy :nhấn mạnh sự việc người mẹ không gửi thư,không nhắn thăm,không gửi tiền.
12. Bài : 6 - Tiết : 23 : Trợ từ , Thán từ III/ Luyện tập 3. Bài tập 3/ 71. ? Chỉ ra từ nào là thán từ trong các đoạn sau đây : a/ Đột nhiên lão hỏi tôi : - Này ! Thằng cháu nhà tôi,đến một năm nay chẳng có giấy má gì đấy,ông giáo ạ ! À ! Thì ra lão đang nghĩ đến thằng con lão. * Đáp án bài tập 3 / 71 a/ Đột nhiên lão hỏi tôi : - Này ! Thằng cháu nhà tôi,đến một năm nay chẳng có giấy má gì đấy,ông giáo ạ ! À! Thì ra lão đang nghĩ đến thằng con lão. ? Vì sao con biết được thán từ? - Này ! :gọi đáp, thể hiện sự thân mật giữa Lão Hạc với ông giáo À! : Bộc lộ cảm xúc của ông giáo khi hiểu ra tâm trạng của Lão Hạc lúc đó
13. Bài : 6 - Tiết : 23 : Trợ từ , Thán từ 5 . Bài tập nâng cao: a. ? Đọc bài ca dao sau,dựa vào cách sử dụng các thán từ em hãy đưa ra cảm nhận của em về bài ca dao đó? Trâu ơi ! Ta bảo trâu này, Trâu ra ngoài ruộng,trâu cày với ta. b. ?Đọc và dựa vào các thán từ cảm nhận câu thơ sau: Việt Nam đất nước ta ơi, Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn ( Nguyễn Đình Thi)